Vertigo baş dönmesi, denge kaybı ve çevrenin dönmesi gibi hislere neden olan bir hastalıktır. Genellikle iç kulak veya sinir sistemi ile ilgili nedenlerden kaynaklanır. Vertigo, tedavi edilmezse günlük yaşamı ciddi şekilde etkileyebilir.
Belirtileri
Vertigo, dünya ile olan denge kaybı hissi olarak tanımlanır. Vertigoda kişi kendini veya çevresini döner gibi hisseder. Bu durum baş dönmesi ile karıştırılmamalıdır. Bazı durumlarda vertigo, baş dönmesi ile birlikte de görülebilir.
Vertigonun belirtileri şunlardır:
- Baş dönmesi
- Denge kaybı
- Yürürken zorlanma
- Yanıp sönen ışıklar, kulak çınlaması veya işitme kaybı
- Bulantı
- Kusma
Bu belirtiler arasında en sık görüleni baş dönmesi ve denge kaybıdır. Vertigo belirtileri, beyindeki dengesizlik veya iç kulaktaki bozukluklarla ilişkilidir.
Nedenleri
Vertigo, iç kulak problemleri, serebral vasküler olaylar, migren ve bazı ilaçlar gibi birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Bunlar arasında en yaygın olan nedenler arasında iç kulak problemleri yer almaktadır. İç kulakta yer alan ve çevre düzeyinin sağlamaladığı habere tepki veren özel hücrelerdeki bozulmalar, vertigoya neden olabilir. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) ve Meniere hastalığı da vertigonun nedenleri arasında yer almaktadır.
İç Kulak Problemleri
İç kulak problemleri, vertigo’nun en sık nedenlerinden biridir. İç kulak, işitme ve denge duyularından sorumlu olduğu için iç kulak problemleri, denge bozukluğuna neden olabilir. Labyrinthitis ve Vestibüler Nörit, vertigo ile ilişkili yaygın iç kulak problemlerindendir.
BPPV
BPPV, pozisyonel vertigo adı verilen bir çeşit vertigo türüdür. Kafanın ani bir şekilde hareket etmesiyle kristallerin kulakta bulunan yarımdaire kanallarına yerleşmesi sonucu oluşur. Bu durum kısa süreli baş dönmesi, üşüme hissi, terleme ve mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavisi ise konum değişim terapisi yani epley manevrası ile yapılır.
Meniere Hastalığı
Meniere hastalığı, iç kulakta yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan bir vertigo türüdür. Bu hastalık, tinnitus (kulak çınlaması), işitme kaybı ve kulakta dolgunluk hissi ile birlikte görülebilir. Meniere hastalığı, genellikle tek kulakta ortaya çıkar ve bazen aylarca devam edebilir.
Diğer Nedenler
Vertigo, iç kulak problemlerinin yanı sıra serebral vasküler olaylar ve migren gibi diğer nedenlerden de kaynaklanabilir. Serebral arteriyel tromboz, cerrahi nedenler, beyin tümörleri ve temporal kemik kırıkları da vertigonun nedeni olabilir. Ayrıca, migren atakları da baş dönmesine neden olabilir. Bu nedenler, vertigonun tanısında ve tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır.
Tedavileri
Vertigo tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. Bunun için bir doktora başvurmak en doğru adımdır. Vertigo nedeni BPPV gibi iç kulak problemleri ise, Epley Manevrası adı verilen bir tedavi yöntemi uygulanabilir. İlaç tedavisi de bazı durumlarda etkili olabilir. Rehabilitasyon tedavisi de vertigoda sıklıkla kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Rehabilitasyon Tedavisi
Vertigoda rehabilitasyon tedavisi, vertigo belirtilerinin azaltılması ve kontrol altına alınması için oldukça önemlidir. Bu tedavi yöntemi, özellikle iç kulak problemlerinden kaynaklanan vertigoda etkilidir. Rehabilitasyon tedavisi, hastanın denge sorunlarını gidermek için özel egzersizler yapmasını içerir. Bu egzersizler, beyindeki dengesizliği düzeltmek amacıyla uygulanır. Ayrıca, rehabilasyon tedavisi ile birlikte ilaç tedavisi de verilebilir ve böylece vertigonun neden olduğu çeşitli semptomlar, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma gibi, azaltılabilir veya yok edilebilir.
İlaç Tedavisi
Vertigo tedavisinde ilaç tedavisi, rehabilitasyon tedavisi kadar etkilidir. Vertigo nedeniyle baş dönmesi olan hastalarda, anti-emetik ilaçlar ve vestibüler supresanlar kullanılabilir. İlaç tedavisi, semptomları hafifletmek için kısa süreliğine verilen bir tedavi yöntemidir.
Önlem Alınması
Vertigo, hayat kalitesini ciddi anlamda etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, vertigo risk faktörlerini ve önlem alınacak yöntemleri bilmek oldukça önemlidir. İç kulak sağlığına dikkat etmek, stresten uzak durmak ve egzersiz yapmak vertigo önleme yöntemleri arasında yer almaktadır. Ayrıca, vertigo tedavi edilebilir bir hastalık olduğundan erken teşhis ve tedavi önemlidir.
İç Kulak Sağlığına Dikkat Etme
Vertigo’nun en sık nedeni iç kulak problemleridir. Bu nedenle, iç kulağın sağlıklı kalmasına dikkat etmek, vertigo’nun oluşmasını önleyebilir veya azaltabilir. İç kulak sağlığı için yapılması gerekenler arasında yüksek sesle müzik dinlemekten kaçınmak, yüksek sesli işlerde kulaklık takmak, kulak çubuğu kullanmamak ve dengeleyici özellikleri olan egzersizleri uygulamak bulunur. Ayrıca, iç kulak sağlığına yönelik destekleyici multivitaminler de faydalı olabilir.
Stresten Uzak Durma
Stres, vertigo semptomlarını tetikleyebilen bir faktördür. Stres, kan basıncını artırarak iç kulağın etkilenmesine neden olabilir ve böylece vertigo nöbetleri meydana gelebilir. Stresten uzak durmak veya stres yönetim tekniklerini uygulamak, vertigo semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir.
