Makat çatlağı, makat bölgesinde bulunan anüsün çevresindeki cilt ve mukoza tabakalarında meydana gelen bir yırtıktır. Bu durum genellikle kabızlık ve barsak hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkar. Makat çatlağına sahip olan kişilerde ağrı, kanama, kaşıntı gibi şikayetler yaşanabilir. Tedavi edilmediği takdirde makat çatlağı kronik hale gelebilir.
Makat Çatlağı Neden Olur?
Makat çatlağı genellikle sert dışkının geçmesiyle oluşur. Kabızlık, ishal, aşırı baharatlı ve yağlı yemekler tüketmek, oturma şekli, gebelik, doğum, fistül, iltihaplanma gibi nedenler de makat çatlağına yol açabilir.
Makat Çatlağı Belirtileri Nelerdir?
Makat çatlağı belirtileri arasında şiddetli ağrı, kanama, kaşıntı ve düzensiz dışkılama yer alır. Bu belirtiler genellikle dışkılama sonrasında artar ve ileriki süreçlerde enfeksiyonlara neden olabilir. Tedavi edilmediğinde kronikleşebilir.
Makat Ağrısı
Makat çatlağına dair bir diğer belirti olan makat ağrısı, genellikle dışkılama sırasında hissedilir. Ağrı, çatlağın konumuna ve boyutuna göre değişebilir. Şiddetli ağrılar, çatlağın daha derin olduğunu ve tedavi edilmesi gerektiğini gösterebilir. Makat ağız çevresinde hissedilen ağrılar, özellikle uzun süre devam ediyorsa, mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.
Kanama
Makat çatlağı, ağrı, kaşıntı ve kanama gibi belirtilerle kendini gösterir. Yapılan dışkılama sırasında kanama görülebilir. Çatlağın iyileşmesi için kanama mutlaka durdurulmalıdır. Bu nedenle, kanayan çatlaklar tedavi edilmesi gereken ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavi edilmediği takdirde durum daha da kötüleşebilir ve kanama artabilir.
Kaşıntı
Makat çatlağına bağlı olarak kaşıntı ve rahatsızlık hissedilebilir. Bu durum, anal bölgede enfeksiyon ve irritasyonun bir sonucudur. Tedavide sıklıkla kullanılan kremler ve ilaçlar, kaşıntıya da iyi gelir. Ayrıca, bol su içme ve beslenmeye dikkat ederek bu belirtiyi de hafifletebilirsiniz.
İdrar Yolu İltihabı
Makat çatlağına bağlı idrar yolu enfeksiyonu, ağrılı idrar yapma, sık idrara çıkma ve kasık ağrısı gibi belirtilere neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, enfeksiyon ciddiye alınması gereken bir durumdur. Doktorunuz makat çatlağı tedavisinde ilaç yazabilir ve enfeksiyon varsa, uygun antibiyotiklerle tedavi edebilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Makat çatlağı teşhisi için rektal muayene ve anoskopi yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemler sayesinde doktorlar, makat çatlağına neden olan faktörü, çatlağın boyutunu ve şeklini belirleyebilirler. Ayrıca tercih edilirse, anal manometre testi ve transrektal ultrason da kullanılabilir. Bu testler, ayrıntılı bir teşhis yapılmasına yardımcı olabilir.
Rektal Muayene
Makat çatlağı teşhisi için rektal muayene gereklidir. Bu işlem sırasında rektum içerisindeki anormal görüntüler araştırılır. Doktorun eline uyarlanabilen bir makat spekulumu kullanılır.
Anoskopi
Anoskopi, makat çatlağı teşhisi için kullanılan bir yöntemdir. Bu prosedür, ince bir alet kullanarak anüsün içini gözlemleyerek çatlağı tespit etmeyi sağlar. Anoskopi, hastanın rahatlamasını sağlamak için genellikle lokal anesteziyle uygulanır.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Makat çatlağı tedavisinde kullanılan yöntemler arasında tıbbi tedavi ve cerrahi müdahale yer almaktadır. Tıbbi tedavi için ilaç ve merhem kullanılırken, cerrahide ise farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler arasında Botulinum toksini enjeksiyonları, Lazer tedavisi, Lateral İnternal sfinkterotomi (LİS) ve flap ameliyatları yer almaktadır.
Tıbbi Tedavi
Makat çatlağı tedavisinde kullanılan tıbbi tedavi yöntemleri arasında ilaç ve merhemler yer alır. Diltiazem, nitrogliserin, botokslar, lidokain, steroidler ve nifedipin en yaygın kullanılan ilaçlar arasındadır. Bu ilaçlar kas gevşetici, ağrı kesici ve iltihaplanmayı azaltıcı özelliklere sahiptir. Makat bölgesindeki çatlakların iyileşme sürecini hızlandırmak için, rektal merhemler ve pomatlar kullanılabilir. Merhemler arasında heparin, lidokain ve zeytinyağı bazlı kremler bulunur.
Cerrahi Müdahale
Makat çatlağı tedavisinde kullanılabilen cerrahi müdahale yöntemleri, ameliyatla tedavi eden kişiye göre değişebilir. Serbest flep ameliyatı ve sfinkterotomi, makat çatlağı için en yaygın cerrahi tedavi yöntemleridir. Ameliyat sonrası ağrı ve diğer semptomlar birkaç hafta içinde azalır.
Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Makat çatlağı tedavisi sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, düzenli olarak kabızlık sorununun önlenmesidir. İlaçlarınızı düzenli olarak kullanmanız ve lifli gıdalar tüketmeniz önerilir. Ayrıca, özellikle ilk birkaç gün oturma banyosu yaparak bölgenin temizliğine dikkat edin. Dışkılama sonrası bölgenin temizliği için ılık su ve nazik bir temizleme yöntemi tercih edin. Son olarak, doktorunuzun önerdiği diğer talimatlara uyun.
