Hiperaktivite DEHB, çocukluk döneminde görülen ve dikkat eksikliği, hiperaktivite, impulsivite gibi belirtilerle kendini gösteren bir nörolojik durumdur. Bu belirtiler, kişinin okul başarısını, sosyal ilişkilerini ve genel hayat kalitesini olumsuz etkiler. Hiperaktivite DEHB’nin sebepleri nörolojik, biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir.
Hiperaktivite DEHB Belirtileri Nelerdir?
Hiperaktivite DEHB, özellikle çocuklarda sıklıkla görülen bir nörolojik durumdur. Bu durum, dikkat süresinde azalma, zihinsel aktivitede artış, düzensiz öğrenme gibi belirtilerle kendini gösterir. Dikkat süresinin azalması, özellikle okul öncesi dönemde çocuğun kelime hazinesinin oluşmasına engel olabilir. Zihinsel aktivitedeki artış ise, çocuğun uyku sorunları yaşamasına, sinirlilik ve huzursuzluk gibi belirtiler göstermesine neden olabilir.
Çocukların belirtileri birbirinden farklı olabilir. Bu nedenle, bu belirtilerin çocuğun davranışlarındaki değişikliklerden dolayı olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir uzmandan yardım almanız gerekmektedir.
Hiperaktivite DEHB belirtileri şunlardır:
- Dikkat süresinde azalma
- Zihinsel aktivitede artış
- Düzensiz öğrenme
- Kaygı
- İşitsel hafıza zayıflığı
- Okul başarısızlığı
- Sürekli hareket etme, yerinde duramama
Bu belirtiler, çocuğun normal gelişim sürecinde de gözlemlenebilir. Ancak, bu belirtiler uzun süre devam ediyorsa ve çocuğun yaşantısını etkiliyorsa bir uzmandan yardım almak önemlidir.
Hiperaktivite DEHB’nin Sebepleri Nelerdir?
Hiperaktivite DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), çocukluk döneminde sıklıkla görülen bir nörolojik durumdur. Bu durumun sebepleri nörolojik, biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir.
Bir aile üyesinde hipervaktivite DEHB olduğu zaman, ailenin diğer üyelerinde bu bozukluk için risk faktörü oluşur. Dopamin ve norepinefrin düzeylerindeki bozukluklar hipervaktivite DEHB’na neden olabilir. Ayrıca, beyindeki yapısal ve işlevsel değişimler de hipervaktivite DEHB’na neden olabilir.
Çevresel faktörler olarak; sigara, alkol kullanımı, beslenme, sosyal ve eğitim faktörleri de hipervaktivite DEHB’na neden olabilir.
Genetik Faktörler
Hipervaktivite DEHB, genetik faktörlerden kaynaklanan bir nörolojik bozukluktur. Eğer ailede bir bireyde hipervaktivite DEHB varsa, diğer aile üyelerinde de bu bozukluk için risk faktörü oluşur. Yapılan çalışmalar, hipervaktivite DEHB’nin ailedeki aynı numaralı kardeşler arasında da %60-80 oranında görüldüğünü göstermektedir. Bu nedenle, aile geçmişinde yakın bir akrabada hipervaktivite DEHB olması durumunda, diğer aile bireylerinin de bu bozukluğa yakalanma olasılığı yüksektir.
Dopamin ve Norepinefrin Düzeyi
Dopamin ve norepinefrin beyindeki iletişim için gereklidir. Bu nörotransmitterlerin düzgün çalışmaması hiperaktivite DEHB’nın en yaygın nedenlerinden biridir. Dopamin ve norepinefrin düzeylerindeki artış hiperaktif davranışları tetiklerken, seviyelerin düşüklüğü dikkat eksikliği gibi belirtilere sebep olabilir. İlaç tedavisi ile dopamin ve norepinefrin düzeyleri arttırılarak, hiperaktivite DEHB belirtileri azaltılabilir.
Beyinin Yapısı ve İşlevi
Hiperaktivite DEHB’nin bir diğer sebebi de beyindeki yapısal ve işlevsel değişimlerdir. Beyindeki frontal lob, temporal lob, limbik sistem ve bazal gangliyonlar bu durumda etkilenir. Frontal lob, dikkat ve planlama işlevleri için önemli bir bölgedir ve bu bölgedeki değişimler hiperaktivite DEHB’na neden olabilir. Temporal lob ise duyusal işlemlerin yapıldığı bir bölgedir ve buradaki değişimler de hiperaktivite DEHB’nın ortaya çıkmasına neden olabilir. Limbik sistem ise duyguların kontrol edildiği bir bölgedir ve buradaki değişimler de dikkatin dağılmasına ve hiperaktiviteye yol açabilir. Bazal gangliyonlar ise hareketlerin kontrol edildiği bir bölge olduğundan, buradaki değişimler ise hiperaktivite gibi durumlara yol açabilir.
Çevresel Faktörler
Hiperaktivite DEHB’nin sebepleri genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Çevresel faktörler, sigara, alkol kullanımı, beslenme, sosyal ve eğitim faktörleri olarak sınıflanır. Sigara içen annelerin çocukları, hipervaktivite DEHB’na daha yatkındır. Ayrıca, beslenmedeki eksiklikler ve yetersiz uyku, hipervaktivite DEHB’nun gelişiminde etkili olabilir. Ebeveynlerin yetersiz eğitimi ve çocuklardaki stresli durumlarda hipervaktivite DEHB’nun gelişimini tetikleyebilir. Bu nedenle, çocukların sağlıklı bir çevrede yetişmeleri ve ebeveynlerinin onları desteklemeleri çok önemlidir.
Hiperaktivite DEHB Tedavisi Nasıldır?
Hiperaktivite DEHB’nın tedavisi ilaç tedavisi, bilişsel terapi ve davranışsal terapi yöntemleriyle yapılabilir. İlaç tedavisi, dopamin ve norepinefrin düzeylerini arttırarak hiperaktivite DEHB belirtilerini azaltır. Bilişsel terapi, hastaların düşüncelerini kontrol ederek hiperaktivite DEHB belirtilerinin azalmasını sağlar. Davranışsal terapi ise hastaların uygun davranışları öğrenmesine yardımcı olur ve takım çalışması yapmalarını sağlar. Tedavi, hastanın durumuna ve ihtiyacına göre kişiselleştirilir.
İlaç Tedavisi
Hiperaktivite DEHB tedavisinde ilaç tedavisi kullanılır. İlaçlar dopamin ve norepinefrin düzeylerini arttırır. Bu nedenle özellikle hiperaktivite ve dikkat eksikliği semptomlarının kontrolünde oldukça etkilidir. İlaçlar genellikle ADHD tedavisinde kullanılan stimülanlar ve non-stimülanlar olarak iki gruba ayrılır.
Stimülanlar yüksek düzeyde etki gösterir ve hızlı bir şekilde çalışır. Fakat non-stimülan ilaçlar daha düşük düzeyde etki gösterir ve hafif yan etkileri vardır. Her iki ilaç türü de birçok farklı marka ve formda mevcuttur ve sadece doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Bilişsel Terapi
Bilişsel terapi, hiperaktivite DEHB ile mücadelede önemli bir rol oynar. Bu terapi, hastalara belirtilerini kontrol etme stratejileri öğretir. Bilişsel terapi, hastaların düşüncelerini kontrol ederek hiperaktivite DEHB belirtilerinin azalmasını sağlar. Düşüncelerini değiştirerek, hastalar uygun davranışlar sergilemeyi öğrenir. Bu, hiperaktivite DEHB belirtilerinin azalmasına yardımcı olur.
Davranışsal Terapi
Davranışsal terapi, hiperaktivite DEHB hastalarına yardımcı olan bir terapi yöntemidir. Bu terapi yöntemi, hastalara nasıl uygun davranışları öğrenebileceklerini öğretir ve takım çalışması yapmalarını sağlar.
Davranışsal terapi, hareketli, dikkat eksikliği olan ve disiplin konusunda sorun yaşayan çocuklar için etkili bir yöntemdir. Terapi, öğretmenler, aile ve sosyal çevre ile birlikte yürütülür. Bu sayede, çocukların çevreleriyle olan ilişkileri de iyileştirilir.
Bu terapi yöntemi, hipervaktivite DEHB hastalarına uygun davranışları öğretir ve olumlu davranışları teşvik eder. Bu şekilde çocuklar, olumlu davranışları sürdürürler ve dikkat süreleri ile disiplin düzeyleri artar.
- Hastalar, uygun davranışları öğrenir ve teşvik edilir
- Takım çalışması ile çocuklar, sosyal becerilerini de geliştirir
- Davranışsal terapi, birçok hiperaktivite DEHB hastası için etkili bir tedavi yöntemidir.
