Skolyoz omurgayı etkileyen bir rahatsızlıktır ve çocuk ve ergenlerde sıkça görülür. Bu makalede, skolyozun nedir, nedenleri nelerdir, nasıl teşhis edilir, tedavi yöntemleri nelerdir, skolyozun cerrahi tedavisi nasıl yapılır ve skolyozun önlenmesi için neler yapılabilir gibi konular ele alınacaktır. Skolyozun, genellikle tedavi edilebilir bir rahatsızlık olduğunu unutmamak gerekir.
Skolyoz Nedir?
Skolyoz, omurganın yanlara doğru eğilmesiyle oluşan bir hastalıktır. Belirtileri arasında omuzların farklı yükseklikte görünmesi, belde farklı yükseklikte duruş ve kamburluk sayılabilir. Genellikle çocuklukta veya ergenlik döneminde başlar ve tedavi edilmezse ilerleyebilir.
Skolyoz Nedenleri Nelerdir?
Skolyozun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, doğumsal bir durum olabileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, diğer bazı faktörler de skolyozun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu faktörler arasında;
- Kötü duruş, düzensiz oturma ve yürüme alışkanlıkları
- Kas ve sinir sistemi hastalıkları
- Omurilik yaralanmaları
- Osteoporoz
Bunların yanı sıra, hormonal bozukluklar ve ailede skolyoz öyküsü de skolyozun oluşumuna neden olabilir. Bunlar gibi faktörler, skolyozun ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir ancak tam olarak nedeni bilinmemektedir.
İdiyopatik Skolyoz Nedir?
İdiyopatik skolyoz, çocuklarda en sık görülen skolyoz türüdür. Nedeni tam olarak bilinmese de, omurganın anormal bir şekilde yan tarafa doğru eğilmesine neden olur. Çok genç yaşlarda teşhis edilirse, daha iyi sonuçlar alınabilir. Kızlarda erkeklere göre daha sık görülür ve genellikle ergenlik döneminde fark edilir. İdiyopatik skolyozun en yaygın belirtisi, omurga eğilmesi nedeniyle fark edilen omuz ve kalça asimetrisidir.
İdyopatik Skolyozda Tedavi Seçenekleri
İdyopatik skolyoz tedavi seçenekleri hastalığın derecesine, yaşa, cinsiyete ve diğer faktörlere bağlıdır. Tedavi yöntemleri arasında korse tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi operasyonlar yer alır. Küçük çocukların tedavisi korse giymeleriyle yapılır. Ancak, korse tedavisi yalnızca 50 derecenin altındaki skolyoz vakalarında kullanılabilir. Daha ciddi vakalarda, cerrahi operasyon tercih edilebilir. Fizik tedavi egzersizleri de idyopatik skolyozun tedavi seçenekleri arasında yer alır. Bu tedavi yöntemi, skolyozun omurga üzerindeki etkilerini azaltmayı amaçlar.
İdyopatik Skolyozda Beklenen Sonuçlar
İdyopatik skolyoz tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavi sonrasında, hastaların duruşu ve postürü düzelmektedir. Ayrıca, ağrı ve diğer semptomlar da azalmaktadır. Ancak, tedavinin başarısı hastanın yaşına, skolyozun şiddetine, tedavi yöntemine, hastanın uyması gereken diğer tedavilere ve diğer faktörlere bağlıdır. Bazı durumlarda, tedavi sonrasında bile belirtiler devam edebilir veya skolyoz yeniden ortaya çıkabilir. Bu nedenle, düzenli kontrol ve takip gereklidir.
Diğer Skolyoz Türleri
İdiyopatik skolyozun dışında, diğer skolyoz türleri de bulunmaktadır. Konjenital skolyoz, doğum sırasında omurganın yanlış gelişmesinden kaynaklanır. Nöromusküler skolyoz, kas hastalıklarından veya omurilik hasarından kaynaklanır. Travmatik skolyoz, omurganın yaralanmasından kaynaklanır. Postürik skolyoz, yanlış duruş alışkanlıklarına bağlı olarak oluşur. Her skolyoz türü farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir.
Skolyoz Nasıl Teşhis Edilir?
Skolyoz teşhisi koymak için birkaç yöntem ve test vardır. Bunlar arasında
- Postür muayenesi
- X-ray muayenesi
- Mri muayenesi
- Skolyometre testi
Bu testler skolyozun derecesini ve tipini belirlemeye yardımcı olur ve doktorlara uygun tedavi yöntemlerini seçmelerine yardımcı olur.
Skolyoz Tedavisi Nasıl Olur?
Skolyoz tedavisi, skolyozun derecesine ve yaşa göre değişkenlik gösterir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Tedavi yöntemleri arasında egzersiz, bracing, cerrahi bulunur. Cerrahi genellikle ileri evrelerde uygulanır. Bazı skolyozlar cerrahi ile düzeltilemez, ancak fizik tedavi yöntemleri ciddi rahatsızlıkların önlenmesine yardımcı olabilir.
Skolyoz Cerrahisi Nasıl Yapılır?
Skolyoz cerrahisi, omurgada meydana gelen bu doğumsal veya sonradan ortaya çıkan eğrilikleri düzeltmek için gerçekleştirilen bir ameliyat yöntemidir. Bu ameliyat, skolyozların derecesine, kişinin yaşı, sağlık koşulları ve fiziksel durumu gibi faktörlere bağlı olarak uygulanır.
Ameliyat sırasında, omurga üzerinde düzeltilmesi gereken nokta veya noktalar belirlenir ve cerrahi müdahale ile omurganın düzeltilmesi sağlanır. Bu işlem, çeşitli tekniklerle gerçekleştirilebilir, ancak en sık kullanılan yöntemler arasında omurgayı düzeltmek için vidalar, kancalar, çubuklar ve telleme yer alır.
Ameliyat sonrası bir süre boyunca hastaların bir süre boyunca istirahat etmeleri gerekebilir. Ancak daha sonra, fizik tedavi ve egzersizlerle birlikte yürüyüş, koşu ve yoga gibi aktiviteler de önerilir. Bu yöntemler, omurganın düzgün çalışmasını ve skolyozun tekrar oluşma riskini azaltabilir.
Fizik Tedavi ve Egzersizler
Skolyoz tedavisinde fizik tedavi ve egzersizler oldukça etkili yöntemler arasında yer alır. Fizik tedavi uygulamalarına, çocukların yaşına, skolyoz durumuna ve hastalığın ilerleme seviyesine göre karar verilir. Tedavide temel amaç, skolyozun ilerleme hızını durdurmak ve ileriye dönük olarak düzeltmek için kasları güçlendirmek ve duruş bozukluklarını düzeltmektir.
Egzersiz programları bireysel olarak hazırlanır ve yürüyüş, koşu, yüzme, pilates ve yoga gibi çeşitli egzersizler içerir. Kasları güçlendiren egzersizlerin yanı sıra, solunum egzersizleri de skolyoz tedavisinde etkili bir yöntemdir. Fizik tedavi ve egzersizler, skolyoz tedavisi sırasında cerrahi veya ortez tedavisi ile birlikte de uygulanabilir.
Fizyoterapistler tarafından yönetilen fizik tedavi ve egzersizler, hastaların skolyoz semptomlarını azaltmalarına ve daha iyi bir postür elde etmelerine yardımcı olur. Bu yöntemler, skolyoz hastalarında ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi semptomların azalmasına da yardımcı olur.
Skolyozun Önlenmesi Mümkün mü?
Skolyozun önlenmesi, özellikle genç yaşlarda düzenli egzersiz ve doğru omurga pozisyonu alışkanlıkları kazanmak ile mümkündür. Ayrıca, düzenli kontrol ve fiziksel muayeneler de skolyozun erken teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
Bununla birlikte, skolyoz çoğu zaman genetik bir durum olduğundan, ebeveynlerin ve ailelerin de dikkatli olması gerekmektedir. Skolyoz riski yüksek olan çocuklar mutlaka düzenli kontrol altında olmalıdır.
Ayrıca, ergonomik oturma pozisyonlarına dikkat ederek, çantalarda aşırı yük taşımamak ve düzenli aralıklarla hareket etmek de omurganın sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
- Doğru omurga pozisyonu alışkanlıkları kazanmak
- Düzenli kontrol ve fiziksel muayeneler
- Ergonomik oturma pozisyonlarına dikkat etmek
- Aşırı yük taşımayan çantalar kullanmak
- Düzenli aralıklarla hareket etmek
