Çocukların enfeksiyonlardan korunması ebeveynlerin en öncelikli sorumlulukları arasındadır. Bununla birlikte praktik bilgilerle çocuklarımızı korumak daha da kolay hale gelebilir. İşte enfeksiyonlardan korunmanın 9 yolu:
1. El Yıkama Alışkanlığı Geliştirin: Sık sık el yıkama alışkanlığı geliştirmek, enfeksiyonların yayılmasını engelleyen en önemli adımlardan biridir. Özellikle, tuvalet kullanımı, yemek yeme, burun silme, öksürme, hapşırma gibi durumlardan sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.
2. Aşıları Eksiksiz Yaptırın: Aşılar, çocukların enfeksiyonlardan korunmasında en önemli yöntemlerden biridir. Çocuklar, doğumdan itibaren belirli bir aşı takvimine göre aşılanmalıdır.
3. Güçlü Bağışıklık Sistemi İçin Beslenme Önerileri: Sağlıklı beslenme, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmede önemli bir rol oynar. Özellikle, probiyotikler ve C vitamini gibi besinlerin alımı bağışıklık sistemine katkı sağlar.
- 3.1. Probiyotiklerin Önemi: Probiyotikler, bağırsak florasını düzenleyerek bağışıklık sistemini güçlendirir. Yoğurt, kefir, turşu gibi gıdalarda probiyotikler bol miktarda bulunur.
- 3.2. C Vitamini: C vitamini, vücudumuzun en önemli antioksidanlarından biridir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Portakal, mandalina, limon, brokoli, kırmızı biber gibi besinlerde bol miktarda bulunur.
4. Hastalığın Yayılmasını Engelleme Yolları: Enfekte kişilerden yayılan virüsler, öksürme, hapşırma, konuşma, nefes alma yoluyla kolayca yayılabilir. Bu nedenle, enfekte kişilerle yakın temastan kaçınmak ve evde ve toplu taşıma araçlarında maske takmak önemlidir.
- 4.1. Ev İçi Temizlik Önerileri: Ev içinde sık sık temizlik yapmak, enfeksiyonların yayılmasını engellemede önemli bir adımdır. Özellikle, kapı kolları, musluklar, telefonlar gibi sık dokunulan yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
- 4.2. Kalabalık Yerlerde Alınacak Önlemler: Kalabalık yerlerde bulunmak kaçınılmazsa, maske takmak, ellerinizi sık sık yıkamak ve ellerinizi yüzünüze götürmemek gibi önlemler almak enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
5. Hijyenik Tuvalet Alışkanlıkları Geliştirin: Tuvalet alışkanlıkları hijyen açısından son derece önemlidir. Özellikle, tuvalet kullanımı sonrasında eller yıkanmalı ve temizlik malzemeleri tek kullanımlık olmalıdır.
6. Hasta Kişilerle Yakın Teması Önleyin: Hasta kişilerle yakın temas, enfeksiyon riskini artırabilir. Dolayısıyla, enfeksiyon belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınmak önemlidir.
7. Evde Kalınabilecek Hastalıklar Hakkında Bilgi Edinin: Orta ve hafif seviyedeki hastalıklar, evde tedavi edilebilir. Bu nedenle, ebeveynlerin çocukların sıkça karşılaşabileceği hastalıklar hakkında bilgi sahibi olması önemlidir.
8. Güvenli Su ve Gıda Tüketimi: Güvenli su ve gıda tüketimi enfeksiyon riskini azaltmada önemlidir. Suyun kaynatılması veya distile edilmesi, gıdaların pişirilmesi ve korunması enfeksiyonlardan korunmak için önemlidir.
- 8.1. Su İçindeki Mikroplara Dikkat!: Doğru su kaynaklarına erişmek önemlidir. Ayrıca, suyun kaynatılması veya filtrelenmesi enfeksiyon riskini azaltır.
- 8.2. Gıdalarda Bulunan Tehlikeler Nelerdir?: Gıdalarda bulunan bakteriler ve diğer mikroplar, gıdalarda doğru şekilde saklanmadıklarında veya pişirilmediklerinde hastalığa sebep olabilir. Dolayısıyla, gıdaların doğru şekilde saklanması ve pişirilmesi önemlidir.
9. Sigara İçilmemesi: Sigara içmek bağışıklık sistemini zayıflatır ve enfeksiyon riskini artırır. Çocukların sigara dumanı içinde bulunmaması ve evde sigara içilmemesi enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir.
1. El Yıkama Alışkanlığı Geliştirin
Çocukların enfeksiyonlardan korunması için en önemli yöntemlerden biri sık sık el yıkamaktır. Eller, gün içinde pek çok yüzeyle temas ederek mikropların bulaşmasına açıktır. El yıkama, bu mikropları yok etmenin en etkili yoludur. Eller sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca ovularak yıkanmalıdır. Özellikle yemek öncesi, tuvalet kullanımı sonrası ve hasta kişilerle temas sonrası el yıkama alışkanlığı geliştirilmelidir. Ayrıca, el kurulama işlemi de önemlidir. Temiz bir havlu veya kağıt havlu kullanılarak eller kurulanmalıdır.
2. Aşıları Eksiksiz Yaptırın
Aşılar, çocukların enfeksiyonlardan korunmasında önemli bir rol oynar. Aşıların eksiksiz olarak yapılması ise koruma etkisini artırır. İşte hangi aşıların hangi yaşlarda ve hangi aralıklarla yapılması gerektiği:
| Aşı Adı | Yaş Aralığı | Yapılma Aralığı |
|---|---|---|
| Bebeklik Dönemi Aşıları | Doğum sonrası | Doğum sonrası ilk 24 saatte BCG aşısı, diğerleri 2 ayda başlayarak devam eder |
| Çocukluk Çağı Aşıları | 1-18 yaş arası | Farklı yaş aralıklarında farklı aşıların yapılması gereklidir: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak için 1 yaş, Okul çağı için difteri, tetanoz, boğmaca (DTaP) ve polio için 4-6 yaş arası, zatürre (PN) için 2-23 ay arası, çocuk felci (IPV) için 2,4,6-18 ay arası |
| Yetişkin Aşıları | 19 yaş ve üstü | Farklı yaş aralıklarında farklı aşıların yapılması gereklidir: HPV için kadınlar 11-12 yaş arası, erkekler 9-26 yaş arası, Hepatit B için bebeklikte başlanan aşılama sonlandırılmalıdır |
Aşılama programı doktorlar tarafından düzenlenmektedir. Aşılama programının tam olarak uygulanması çocukların enfeksiyonlardan korunması için en etkili yöntemdir.
3. Güçlü Bağışıklık Sistemi İçin Beslenme Önerileri
Güçlü bir bağışıklık sistemi için dengeli beslenme oldukça önemlidir. Çocuklarınızın sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için sağlıklı besinleri tüketmelerini sağlamalısınız.
Bağışıklık sistemi için en önemli besinler arasında C vitamini, çinko, selenyum ve beta-karoten bulunur. Bu besinleri doğal yollardan elde etmek için meyve, sebze, balık, et, tahıl ve fındık tüketilmesi önerilir.
- Portakal ve Kivi: C vitamini bağışıklık sistemi için oldukça önemli bir rol oynar. Bu nedenle, portakal ve kivi gibi yüksek C vitamini içeren meyvelerin tüketimi önerilir.
- Balık ve fındık: Omega-3 yağ asitleri, bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir. Bu nedenle, balık ve fındık tüketimi önerilir.
- Yoğurt ve kefir: Probiyotikler, bağırsak sağlığına yararlı olduğu gibi bağışıklık sistemini de güçlendirir. Yoğurt ve kefir gibi fermente süt ürünleri probiyotik açısından zengindir.
- Kırmızı et ve tavuk: Çinko, bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir. Kırmızı et ve tavuk, çinko açısından zengin kaynaklardır.
Bu besinlerin tüketilmesi, çocukların sağlıklı bir bağışıklık sistemi geliştirebilmelerine yardımcı olacaktır.
3.1. Probiyotiklerin Önemi
Probiyotikler, yararlı bakterileri içeren gıda takviyeleridir ve bağırsak sağlığına önemli katkıları vardır. Bu nedenle, bağışıklık sistemini güçlendirmek için sık sık probiyotikler tüketmek gerekmektedir. Probiyotikler, bağırsak florasını dengeler ve hastalıklara karşı direnç sağlar. Ayrıca, özellikle antibiyotik kullanımı sonrası vücudun yeniden düzenlenmesine yardımcı olur. Probiyotikler için en iyi kaynaklar yoğurt, kefir, turşu ve fermente gıdalardır. Probiyotik takviyelerinin kullanımı da faydalı olabilir.
3.2. C Vitamini
C vitamini, vücudun enfeksiyonlara karşı savaşabilmesi için gerekli olan besin öğelerinden biridir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. C vitamini içeren besinler arasında portakal, mandalina, kivi, greyfurt, çilek, brokoli, karnabahar, domates, biber ve kırmızı turp gibi meyve ve sebzeler yer alır. Vücut gereksinimini karşılamak için günlük olarak tüketilmesi önemlidir. Ayrıca, C vitamini takviyeleri de alınabilir.
C vitamini aynı zamanda vücutta antioksidan etkiye sahiptir. Bu nedenle, hücrelerdeki hasarı azaltarak enfeksiyon riskini azaltır. Vücudun savunma sistemi, birçok hastalıkla başa çıkabilmek için C vitamini gerektirir. Ayrıca, özellikle kış aylarında, soğuk algınlığına neden olan virüslere karşı koruma sağlama açısından da önemlidir.
4. Hastalığın Yayılmasını Engelleme Yolları
Evinizde ve toplumda hastalıkların yayılmasını engellemek için alabileceğiniz önlemler şunlardır:
- Ellerinizi sık sık yıkayın ve kalabalık ortamlarda ellerinizi yüzünüze dokundurmaktan kaçının.
- Eğer grip veya soğuk algınlığı belirtileri gösteriyorsanız, evde kalın ve dinlenin.
- Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık mendille örtün ve mendili hemen atın.
- Hapşırırken veya öksürürken mendiliniz yoksa, kolunuzu dirseğinizin içine doğru bükerek ağzınızı ve burnunuzu örtün.
- Evinizde sık sık temizlik yapın ve yüzeyleri dezenfekte edin.
Bu önlemler sayesinde enfeksiyonların yayılmasını engelleyip, ailenizin ve toplumun sağlığını koruyabilirsiniz.
4.1. Ev İçi Temizlik Önerileri
Ev içi temizlik işlemleri salgın hastalıkların yayılmasını engellemeye yardımcı olur. Bu nedenle, evde yaşayanların sağlığı için düzenli temizlik yapılması oldukça önemlidir. Temizlik sırasında kullanılan malzemelerin hijyenik olması ve dezenfekte edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, ev içinde sık kullandığımız alanların daha sık temizlenmesi gerekmektedir. Özellikle kapı kolu, armatürler, telefon, klavye gibi alanlar sık sık dezenfekte edilmelidir.
Ayrıca, hasta bir kişi varsa, evin diğer bölümlerinden ayrılmalı ve hasta odasının düzenli şekilde temizlenmesi gerekmektedir. Temizlik işlemi sırasında çamaşır ve çarşaf gibi kişisel bakım ürünleri de düzenli olarak yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
- Temizlik sırasında eller sık sık yıkanmalıdır.
- Temizlik malzemeleri sadece temizlik işi için kullanılmalıdır.
- Ev içindeki nemi kontrol etmek için havalandırma iyi yapılmalıdır.
- Mobilyaların yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Tüm bu adımların takip edilmesi ile hem kişilerin sağlığı korunacak, hem de salgın hastalıkların yayılması engellenecektir.
4.2. Kalabalık Yerlerde Alınacak Önlemler
Kalabalık yerlerde hastalığın yayılmasını önlemek için birçok önlem alınabilir. Toplu taşıma araçları ve okullarda el temizliği için kolonyalı mendiller kullanılabilir. Enfeksiyon kapmış kişilerin yoğun olduğu alışveriş merkezlerinde ise maske takılması önerilir. Ayrıca sosyal mesafe kuralına uyarak kalabalıklardan mümkün olduğunca uzak durmak, halka açık yüzeylerden kaçınmak ve mümkünse evde kalmak enfeksiyondan korunmak için alınabilecek diğer önemli adımlardır.
5. Hijyenik Tuvalet Alışkanlıkları Geliştirin
Hijyenik tuvalet alışkanlıkları, enfeksiyonların yayılmasını önlemek için oldukça önemlidir. Tuvaletlerdeki mikroplar, çocukların sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle, çocuklara hijyenik tuvalet alışkanlıkları kazandırmak gereklidir. Bunun için:
- Tuvalet sonrası eller mutlaka sabun ve su ile yıkanmalıdır.
- Tuvalet kağıtları tek kullanımlık olmalıdır ve çocukların tuvalet kağıdı kullanımı konusunda bilgilendirilmelidir.
- Tuvaletlerin temizliğine özen gösterilmeli ve sık sık temizlenmelidir.
- Tuvaletlerin havalandırılıp, nemli ortamın oluşmasına engel olunmalıdır.
Bu basit önlemler, çocukların enfeksiyonlardan korunması için oldukça etkilidir. Ayrıca, çocuklara hijyenik tuvalet alışkanlıkları kazandırmak, ileriki yaşamlarında da sağlıklı bir yaşam sürdürmelerine yardımcı olacaktır.
6. Hasta Kişilerle Yakın Teması Önleyin
Hasta olan kişilerle yakın temas enfeksiyon riskini artırır. Bu nedenle, özellikle çocuklarınızın kanser, organ nakli veya HIV gibi bir bağışıklık sistemi sorunu olan kişilerle temasından kaçınmalısınız. Ayrıca, hasta kişilere yakın olmak zorunda kalırsanız maske takmalısınız.
7. Evde Kalınabilecek Hastalıklar Hakkında Bilgi Edinin
Çocuklar sık sık hastalanır ve bazen evde kendilerini iyi hissetmeyebilirler. Ancak, evde kalınabilecek orta ve hafif seviyedeki hastalıkların tedavi edilebileceği doğru bilgiyle doğru müdahalelerle iyileştirilebilir. Özellikle soğuk algınlığı, grip, hafif kusma ya da ishal gibi durumlar evde tedavi edilebilir. Ancak, daha ciddi hastalıklar ya da belirti ve semptomlar devam ederse, doktora başvurmak önemlidir.
Orta ve hafif seviyedeki hastalıkların tedavisi, dinlenmek, bol sıvı tüketmek ve evde bazı ilaçları kullanmaktan oluşur. Ancak, ilaç kullanımı konusunda mutlaka doktorunuzun önerilerini takip etmelisiniz. Ayrıca, bu dönemde çocuğunuzun yeterli miktarda uyumaya da ihtiyacı vardır.
| Hastalık | Tedavi Yöntemi |
|---|---|
| Soğuk Algınlığı | Bol sıvı tüketmek, dinlenmek, burun tıkanıklığını azaltmak için tuzlu su veya burun spreyleri kullanmak |
| Grip | Bol sıvı tüketmek, dinlenmek, ateş düşürücü, ağrı kesici, öksürük ilaçları kullanmak |
| Hafif Kusma veya İshal | Bol sıvı tüketmek, BRAT diyeti (muz, pirinç, elma sosu ve kızarmış ekmek) uygulamak, bazı anti-diyare ilaçları kullanmak |
Eğer çocuğunuzun hastalığı 3-4 gün içinde iyileşmezse, ateşi 38 derecenin üzerindeyse, nefesi zorlanıyorsa, ciddi bir ağrısı varsa, kusması veya ishali şiddetliyse, doktora başvurmanız önerilir. Ayrıca, düzenli olarak check-up yaptırmak da çocuğunuzu enfeksiyona karşı korumada önemlidir.
8. Güvenli Su ve Gıda Tüketimi
Güvenli su ve gıda tüketimi, enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir. Güvenilir kaynaklardan su tüketmek, su arıtma cihazları kullanmak, kaynatılmış su içmek, gıdaları iyi pişirmek veya yıkamak, çiğ et ve yemeklerle temas eden bıçaklar ve kesme tahtalarının temizliğine dikkat etmek gereklidir. Ayrıca, çiğ süt, yumurta ve kabuklu deniz ürünlerinin tüketimi enfeksiyon riskini artırdığı için özellikle dikkat edilmelidir. Kontamine olan gıdaları tüketmemek, çiğ sebzeleri iyi yıkamak, tarihi geçmiş veya bozuk gıdaları atmak da önemlidir.
Enfeksiyon riskini azaltmak için, su ve gıda kaynaklarının kalitesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle hijyen kurallarına uyulmalı, gıda ürünleri güvenilir kaynaklardan temin edilmeli ve çiğ tüketilmemelidir. Tüm bu önlemler bir arada alındığında çocukların enfeksiyonlardan korunması mümkün olacaktır.
8.1. Su İçindeki Mikroplara Dikkat!
Su, insan vücudu için hayati önem taşır. Ancak içilemeyecek kadar kirli su, sağlığımızı riske atabilir. Su kaynaklarının kirlenmesi, içme suyu kaynaklarında bulunan mikroplara karşı dikkatli olunmasını zorunlu kılar. İçme suyunu temizlemek için çeşitli yöntemler mevcuttur. Bazı yöntemler arasında kaynatma, damıtma, filtrasyon ve klorlama yer alır. Evde suyu kaynatmak, mikrobiyolojik kontaminasyonu yok ederancak bazı kimyasal kirleticileri tamamen çıkarmayabilir. Suyun temizliği için evlerde kullanılabilen RO (ters osmoz) ve UV filtreleri mevcuttur. Bu yöntemlerle, insan sağlığı açısından daha güvenli su temin edilebilir.
Suyun temizliği için ihtiyaç duyulan teknik bilgi ve ekipmanlar konusunda danışmanlık hizmeti veren uzmanlardan yardım alınabilir. Ayrıca, çevre kirliliğinin önemini anlatan eğitimler de alınabilir. İçme suyumuzu korumak, enfeksiyonlardan korunmak için alabileceğimiz en önemli tedbirlerden biridir.
8.2. Gıdalarda Bulunan Tehlikeler Nelerdir?
Gıda zehirlenmelerinin en sık nedenleri arasında Salmonella, E. coli ve Listeria gibi bakteriler bulunur. Bu bakteriler, çiğ veya az pişmiş et, süt ürünleri, çiğ sebzeler, kabuklu deniz ürünleri ve hazır gıdalarda bulunabilirler. Gıdalarda mikropların oluşmasını engellemek için, gıdaların doğru şekilde pişirilmesi, uygun sıcaklıkta saklanması ve doğru şekilde hazırlanması önemlidir. Ayrıca, gıda zehirlenmelerinin önlenmesi için güvenli su kaynaklarından su kullanılmalı ve eller sık sık yıkanmalıdır.
- Salmonella – Bu bakteri, çiğ veya az pişmiş et, yumurta ve süt ürünlerinde bulunabilir. Semptomları, ishal, karın ağrısı, ateş, kusma ve baş ağrısıdır.
- E. coli – Bu bakteri, az pişmiş kırmızı et ve çiğ süt ürünlerinde bulunabilir. Semptomları, ishal, karın ağrısı, kanlı dışkılama, ateş ve kusmadır.
- Listeria – Bu bakteri, çiğ et, çiğ süt ürünleri ve hazır gıdalarda bulunabilir. Semptomları, ateş, kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı ve kusmadır.
Bazı mantarlar, insanlar için tehlikeli olabilir. Yenilebilen mantarlar bile çiğ veya yeterince pişmemişse zehirli hale gelebilir. Bazı zehirli mantarlar, karaciğere ciddi zarar verebilir veya ölümcül olabilirler. Bu nedenle, mantar toplamadan önce bir uzmana danışmak önemlidir.
Çiğ veya yeterince pişmemiş balık ve deniz ürünleri, tifo ve hepatit A virüsü gibi enfeksiyonlara neden olabilir. Taze su ürünleri satın alırken güvenilir kaynaklardan alınması ve doğru şekilde pişirilmesi faydalıdır.
Gıdalarda mikroorganizmaların yanı sıra, bazı kimyasallar ve yabancı maddeler de sağlığımız için risk oluşturabilir. Örneğin, cam kırıkları, metal parçaları ve plastikler, gıdalarda bulunabilir ve yiyeceklerin tüketilmeden önce dikkatlice kontrol edilmesi önemlidir.
9. Sigara İçilmemesi
Sigara tüketiminin, çocukların bağışıklık sistemlerini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırdığı bilinmektedir. Pasif içicilik de çocukların sağlığını tehdit eder ve daha ciddi enfeksiyon riski taşır. Bu nedenle, evler ve okullar gibi çocukların bulunduğu alanlarda sigara içilmemesi önemlidir. Çocuklar, sigara dumanına maruz kalmadığı bir ortamda daha sağlıklı olacakları gibi enfeksiyonlardan daha az etkileneceklerdir. Aynı zamanda ebeveynler, çocukları için örnek teşkil ederek sigara içmeme alışkanlığı kazandırmalıdır.
