Seboreik dermatit, ciltte kaşıntıya, kepeklenmeye, kızarıklığa ve yağlı bir görünüme neden olan bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum genellikle saçlı deride ve yüzde görülür. Daha az yaygın olarak, göğüs, sırt ve kulaklarda da görülebilir. Seboreik dermatit, hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir ve genellikle ergenlikten orta yaşa kadar devam eder. Bu rahatsızlığın belirtileri çoğu kişi için kötü değildir. Ancak, rahatsızlık verici olabilirler.
Belirtiler
Seboreik dermatit görülen belirtiler arasında kaşıntı, kepeklenme, kızarıklık ve ciltte yağlı görünüm yer alır. Bu belirtiler genellikle saçlı deride, kulak arkalarında, burun çevresinde, kaşlarda, göğüslerde, sırtta, koltuk altlarında ve kasıklarda görülür. Ciltteki yağlı görünümün sebebi, derideki yağ bezlerinin aşırı çalışmasıdır. Seboreik dermatitten şüpheleniyorsanız, bir dermatologdan randevu almanızı öneririz.
Nedenleri
Seboreik dermatit bir dizi faktör tarafından tetiklenebilir. Bu faktörlerin bazıları stres, hormonal değişiklikler, aşırı yağlı cilt ve bazı gıdalardır.
Stres, vücudun libido, uyku ve iştah dahil olmak üzere birçok sürecini etkileyebilir. Bu süreçlerden biri de cilt üretimidir. Stres, cildin yağ üretimini artırabilir ve bu da seboreik dermatite neden olabilir.
Hormonal değişiklikler de ciltteki yağ üretimini etkileyebilir. Ergenlik, hamilelik ve menopoz gibi hormonal dalgalanmalar seboreik dermatite neden olabilir.
Ayrıca, aşırı yağlı cilt seboreik dermatitin bir diğer nedenidir. Cildin aşırı yağ üretimi, kıl köklerinde tıkanıklığa neden olur ve bu da seboreik dermatite yol açabilir.
Yiyecekler de seboreik dermatitin tetikleyicileri arasında yer alabilir. Baharatlı yiyecekler, süt ürünleri, çikolata ve fındık, seboreik dermatit semptomlarını kötüleştirebilir. Ancak her bireyin tetikleyici gıdaları farklı olabilir. Bu nedenle, tetikleyici gıdaların tespiti ve kaçınma yöntemleri kişiye özeldir.
Stres
Stres, vücudun bağışıklık sistemini zayıflatarak seboreik dermatit semptomlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca stres, cilt yüzeyindeki yağı artırarak bu durumu daha da kötüleştirebilir. Stresle başa çıkmak için düzenli egzersiz yapmak, meditasyon yapmak veya stresle başa çıkmak için terapistlerden yardım almak gibi yöntemler, seboreik dermatitin tedavisinde önemlidir.
Hormonal Değişiklikler
Hormonal değişikliklerin seboreik dermatiti tetikleyebileceği bilinmektedir. Bu değişiklikler, ergenlik dönemi, hamilelik, menopoz gibi hormonal dalgalanmaların yaşandığı dönemlerde daha sık görülmektedir. Hormonal değişiklikler, ciltteki yağ üretimini artırarak seboreik dermatitin oluşmasına katkıda bulunabilir. Ayrıca, hormonal dengesizliklerin, strese daha duyarlı hale getirerek cilt problemlerinin artmasına sebep olabileceği unutulmamalıdır.
Aşırı Yağlı Cilt
Aşırı yağlı cilt, seboreik dermatit semptomlarını artırabilir çünkü yağlı ciltte Malassezia mayası daha çabuk çoğalabilir. Bu nedenle, yağlı cilde sahip insanların daha fazla risk altında olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, aşırı yağlı cilt genellikle kepeklenme ve kızarıklık gibi semptomları daha belirgin hale getirebilir. Bu nedenle, seboreik dermatit semptomlarını hafifletmek için yağlı cilt temizleyicilerinin kullanımı önerilebilir.
Bazı Gıdalar
Seboreik dermatitin semptomlarını kötüleştirebilecek bazı gıdalar şunlardır:
- Beyaz undan yapılmış ekmek ve hamur işleri
- Şekerli ve işlenmiş gıdalar
- Süt ve süt ürünleri
- Kırmızı et
- Aşırı alkol tüketimi
- Börek, pizza, hamburger gibi şarküteri ürünleri
Bu yiyeceklerin tüketimi, seboreik dermatitin semptomlarını kötüleştirebilir. Bunun yerine, taze sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve az yağlı protein kaynakları içeren bir beslenme planı uygulamak daha faydalı olabilir.
Tedavi Seçenekleri
Seboreik dermatit tedavisi, semptomların şiddetine ve sıklığına bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında şampuanlar, topikal kremler ve ilaçlar yer almaktadır. Şampuanlar, birçok semptomun hafifletilmesine yardımcı olabilir ve belirtiler çoğu zaman iyileşebilir. Örneğin, ketokonazol içeren şampuanlar, cildin fungal enfeksiyonundan arındırılmasına yardımcı olabilir. Topikal kremler, ciltteki inflamasyonu kontrol altına almaya ve semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Elidel ve Protopic gibi kremler, immünosupresif özellikleri ile bilinir. İlaçlar, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Örneğin, kortikosteroidler kaşıntıyı hafifletmek için kullanılabilir. Ancak, ilaç kullanımı uzun vadede yan etkilere neden olabilir ve ancak doktor tarafından reçete edilmelidir.
Şampuanlar
Seboreik dermatit, kepek, kızarıklık ve kaşıntı gibi semptomlarla kendini gösterir. Ancak doğru şampuanı kullanarak semptomları hafifletebilirsiniz.
Malassezia maya enfeksiyonunu tedavi eden şampuanlar, seboreik dermatit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda antimikrobiyal ajanlar içeren şampuanlar da semptomları azaltabilir.
Mebutosin propiyonat veya ketokonazol gibi ilaçlı şampuanlar, şiddetli seboreik dermatit durumları üzerinde etkilidir. Ancak bu tür şampuanların düzenli kullanımı doktor tarafından yönetilmelidir.
- Salisilik Asit: Cildi eksfoliye ederek ölü cilt hücrelerinden kurtulmanıza yardımcı olur.
- Beyaz Çam Kabuğu Yağı: Egzama, sedef hastalığı ve seboreik dermatit gibi çeşitli cilt rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılır.
Doğru şampuanı seçmek, semptomların hafifletilmesinde büyük fark yaratabilir. Ancak doktor onayı olmadan herhangi bir ilaç veya şampuan kullanmaktan kaçınmalısınız.
Topikal Kremler
Seboreik dermatit tedavisinde topikal kremler, özellikle hafif veya orta şiddette vakalarda kullanımı yaygındır. Koalisyon, Pimecrolimus ve Steroidler gibi çeşitli topikal kremler mevcuttur. Koalisyon, seboreik dermatitin tedavisinde kullanılan en yaygın topikal kremdir. Bu kremin içeriği antifungal maddeler veya salisilik asit gibi aktif bileşenler içerebilir. Pimecrolimus ise daha az yan etkisi olan bir kremdir ve steroidlerden daha az etkilidir. Bununla birlikte, ciltteki iltihaplanma ve kaşıntıyı azaltmak için etkilidir. Steroidler, seboreik dermatitin şiddetli vakalarında kullanılan en güçlü tedavi seçeneklerinden biridir. Ancak, uzun süreli kullanımı ciltte yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, steroid kremleri doktorunuzun önerisiyle kullanılmalıdır.
İlaçlar
Seboreik dermatit tedavisi için doktorlar reçete edebilecekleri birçok ilaç türüne erişebilirler. Bazı ilaçlar seboreik dermatit semptomlarını hafifletmek için topikal olarak uygulanırken, diğerleri ağızdan alınmalıdır. Birçok seboreik dermatit hastası için en etkili tedavi, doktorun tavsiye ettiği ilaçları düzenli olarak kullanmaktır.
Doktorlar seboreik dermatitin şiddetine ve hastanın semptomlarına göre farklı ilaçlar reçete edebilirler. Bazı yaygın ilaçlar arasında kortikosteroidler, antifungal ilaçlar ve D vitamin analoğu kalsipotriol bulunur. Kortikosteroidler gibi bazı ilaçlar, cildi yumuşak, nemlendirilmiş ve rahatlatılmış tutmaya yardımcı olur.
Bazı ilaçlar yan etkilere neden olabilir, bu nedenle doktorunuzla ilacı kullandığınız sürece herhangi bir yan etki fark ederseniz hemen iletişime geçmeniz önemlidir. Ayrıca, bazı ilaçlar diğer ilaçlar veya takviyelerle etkileşime girebilir, bu nedenle doktorunuza tüm ilaçlarınızı ve takviyelerinizi bildirin.
