Anoreksiya nervoza, özellikle genç kadınları etkileyen bir yeme bozukluğu hastalığıdır. Aşırı açlık hissi nedeniyle gelişen bu hastalık, hastaların kilo kaygısı ve beden imajı bozukluğu nedeniyle yemek yeme konusunda yoğun bir kontrol ve kısıtlama davranışı sergilediği bilinmektedir.
Anoreksiya Nervoza Belirtileri
Anoreksiya nervoza hastalığının en belirgin belirtileri arasında açlık hissi yer alır. Hastaların yeme alışkanlıklarında da ciddi değişiklikler gözlemlenebilir. Sık sık diyet yapma, kilo kontrolüne aşırı düşkünlük, özgüven eksikliği, depresyon gibi ruhsal sağlık sorunları da hastalığın belirtileri arasındadır.
İştah azalması, yemeklerden kaçınma, aşırı yeme davranışları ve kusma eğilimi de anoreksiya nervoza hastalığının belirtileri arasında yer alır. Hastaların başka kişilerle yemek yeme konusunda rahatsızlık hissetmeleri, fiziksel olarak zayıflama, adet döngüsünde bozukluklar, kalp ritminde bozukluk gibi fiziksel belirtiler de hastalığın belirtileri arasında yer alır.
Anoreksiya nervoza hastalığı belirtileri hastanın kilosunu yansıtmayabilir, bu nedenle hastaların tedavi edilmesi için hastalığın belirtilerini önemsemek gereklidir. Hastaların belirtileri fark etmesi ve tedaviye başlaması hayati önem taşır.
Anoreksiya Nervoza Nedenleri
Anoreksiya nervoza hastalığına neden olan faktörler oldukça fazladır. Ebelerin, fakir beslenmenin, yeme bozukluğu öyküsü bulunanların yanı sıra genetik faktörler, sosyal, psikolojik, biyolojik ve kültürel faktörler de bu hastalığın ortaya çıkmasında etkilidir. Bu faktörler arasında öğrenme-teşvik etme faktörleri de yer alır. Toplumda zayıf olmanın çekiciliğinin vurgulanması, diyet yapmanın yüceltilmesi, sağlıksız beslenme hedeflenmesi anoreksia nervoza salgınına neden olabilir. Biyolojik faktörler arasında, anoreksia nervoza hastalığının nedeni beyindeki serotonin ve dopamin gibi sinyal veren kimyasal maddelerin düzensizliğidir. Ancak, anoreksia nervoza hastalığına yakalanmada birden fazla faktörün bir araya gelmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Genetik Faktörler
Anoreksiya nervoza, genetik faktörlerin de etkisiyle ortaya çıkabilir. Yakın aileden anoreksiya nervoza hastalığı olan bir birey, bu hastalığa yakalanma ihtimalini arttırabilir. Araştırmalar, bu hastalığın en azından kısmen genetik kaynaklı olduğunu göstermektedir. Ancak yalnızca genetik faktörler yeterli olmayabilir, diğer faktörler de etkili olabilir.
Psikolojik Faktörler
Anoreksiya nervoza hastalığına yatkınlığı olan insanlarda, stres, kaygı, depresyon, özgüven eksikliği gibi ruhsal sağlık sorunları görülebilir. Daha önce yaşanmış bir travma ya da aşırı kontrol gerektiren bir kişilik yapısı da anoreksiya nervoza hastalığına zemin hazırlar.
- Stres: Yoğun stres seviyeleri uzun süre devam ederse, anoreksiya nervoza hastalığına neden olabilir.
- Kaygı ve Depresyon: Anoreksiya nervoza hastaları genellikle kaygı ve depresyon belirtileri gösterirler. Bu hastalıklar zihinsel sağlık üzerinde büyük bir stres yaratabilir.
- Düşük Benlik Değeri: Kendine olan güvensizlik, özgüvensizlik, düşük benlik değeri anoreksiya nervoza hastalığına daha yatkın olunmasına neden olabilir.
- Travmalar: Daha önce yaşanmış bir travma, anoreksiya nervoza hastalığının ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Aşırı Kontrol: Aşırı kontrol gerektiren bir kişilik yapısı, kişinin yemek yeme alışkanlıklarını kısıtlamasına ve anoreksiya nervoza hastalığına yakalanmasına neden olabilir.
Öğrenme-Teşvik Etme Faktörleri
Anoreksiya nervoza hastalığının en önemli faktörlerinden biri öğrenme-teşvik etme faktörleridir. Medya, arkadaş grubu, sosyal çevre ve moda dünyası gibi faktörler, toplumda “zayıf olmanın çekici olduğu” düşüncesini pekiştirerek anoreksiya nervoza salgınını tetikleyebilir. Medyada sık sık diyet yapmanın ve model gibi ince olmanın övüldüğü, arkadaşlar arasında “fazla kilolu” birinin dalga geçilen kişi olması gibi unsurlar anoreksia nervoza hastalığını ortaya çıkarabilir. Aynı şekilde, sağlıksız beslenme alışkanlıkları da hastalığın sebepleri arasındadır.
Biyolojik Faktörler
Anoreksia nervoza hastalığının nedeni beyindeki serotonin ve dopamin gibi sinyal veren kimyasal maddelerin düzensizliğidir. Bu durum, beynin açlık ve doygunluk hissini düzenleyen bölümlerindeki işlev bozukluğundan kaynaklanır. Beyindeki bu kimyasal maddelerin düzensizliği, anoreksia nervoza hastalarında yeme davranışının kontrolünde bozukluklara ve açlık hissinde artışa neden olabilir.
Anoreksiya Nervoza Tedavisi
Anoreksiya nervoza hastalığının tedavisinde birden fazla yöntem uygulanabilir. En sık kullanılan tedaviler arasında, hastaların yeterli besin alması için gerekli olan nöbetler, gıda takviyeleri, psikoterapi, aile terapisi ve ilaç tedavileri yer almaktadır. Ancak tedavi planı, her hasta için özelleştirilmelidir ve kişinin durumu, terapistin ve hekimin önerilerine göre değişebilir. Bazı hastalar, hastanede yatarak tedavi almak zorunda kalabilirler.
