Boğmaca, öksürük ve hırıltılı solunum ile karakterize olan ve solunum yollarını etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Bakteriyel bir enfeksiyon olan boğmaca, genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda daha yaygındır.
Boğmaca’nın belirtileri arasında öksürük nöbetleri, nefes alma zorluğu ve kusma yer alır. Bu belirtiler, genellikle yaklaşık 10-14 gün süren bir enfeksiyonun sonucu olarak ortaya çıkabilir. Boğmaca, özellikle aşılanmamış veya yarım aşılanmış insanları etkiler.
Boğmaca, özellikle bebekler için ciddi bir sağlık tehdidi oluşturabilir. Bu nedenle, hastalığın belirtilerini tanımak ve tedavi etmek özellikle önemlidir. Ayrıca, aşılanmak ve hijyen kurallarına uymak, boğmaca hastalığından korunmanın en etkili yollarındandır.
Hastalığın Belirtileri
Boğmaca hastalığının belirtileri genellikle soğuk algınlığına benzer. Ancak daha şiddetli bir öksürük ve nefes almada zorlanma da yaşanır. Hastalığın erken dönemlerinde geniz akıntısı, hafif öksürük, halsizlik ve hapşırma gibi belirtiler de olabilir. Hastalık ilerledikçe öksürük krizleri sıklıkla ve şiddetli bir hale gelir. Öksürük krizleri ardından nefes alamama hissiyle birlikte bir hırıltı sesi duyulur. Özellikle bebek ve çocuklarda ateş, kusma, yorgunluk ve iştahsızlık da görülebilir.
Hastalık Nasıl Bulaşır?
Boğmaca hastalığı hava yoluyla, enfekte bir kişinin öksürük ve aksırığı sonucu yayılan mikropların solunmasıyla bulaşır. Ayrıca, hasta bir kişi ile yakın temas halinde olmak, özellikle de özellikle öksürürken veya hapşırırken bulaş riskini artırır. Boğmaca olan kişiler, hastalığın bazı belirtileri göstermeden önce bile enfeksiyonu kendi çevrelerine yayabilirler.
Bulaşma Yolları
Boğmaca, öksürük ve hapşırık yoluyla bulaşan bir solunum yolu enfeksiyonudur. Hasta bir kişi, öksürük veya aksırık sırasında havaya yayılan bakteriyi soluyan veya bu bakteriyle temas eden kişilerde hastalık semptomları gelişebilir. Bu nedenle, özellikle bebekler, çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler daha yüksek risk altındadır. Boğmaca ayrıca, hasta bir kişiyle temas sonucu da bulaşabilir. Özellikle yakın temas sırasında öpüşme, aynı tabak ve çatal kullanma gibi aktiviteler sonucu bulaşma riski artar.
Bunun yanı sıra, boğmaca bulaşması söz konusu olan farklı yollar vardır. Bunlar;
- Havaya yayılan damlacıkların solunması
- Hasta kişinin nesnelerle teması sonucu virüsün bulaşması
- Hasta kişinin tükürük, burun akıntısı veya balgamla teması sonucu virüsün bulaşması
Boğmaca hastalığına yakalanmış kişilerin özellikle evde, okulda veya iş yerinde yakın temasından kaçınmak, öksürük ve hapşırıklarını ağızlarını kapatarak yapmak ve elleri sık sık yıkamak, bulaşma riskini azaltacaktır.
Hasta Kişiyle Temas
Boğmaca hastalığı hasta bir kişiyle yakın temas sonucu bulaşabilir. Özellikle aynı evde yaşayanlar, okulda veya iş yerinde birlikte vakit geçirenler, spor takımlarında bulunanlar gibi toplu halde vakit geçiren kişiler risk altındadır. Bu nedenle hasta kişilerin odaları ayrılmalı, ortak kullanım yerleri düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Öksürük ve Aksırık Yoluyla
Boğmaca hastalığı öksürük ve aksırık yoluyla oldukça hızlı bir şekilde yayılabilir. Hasta kişi öksürdüğünde veya aksırdığında, havaya küçük damlacıklar yayılır ve bu damlacıklar başka bir kişi tarafından solunursa, hastalığın bulaşması kaçınılmaz olabilir.
Buna ek olarak, hasta bir kişi öksürük ve aksırık sırasında ağzını ve burnunu örtmezse, bu daha da kötüleşebilir ve enfeksiyonun yayılma riski artar. Boğmaca hastalığı için aşılama yapılmamış kişilerin özellikle dikkatli olması ve bu hastalıklı kişilerden uzak durmaları önerilir.
Risk Grupları
Boğmaca hastalığına yakalanma riski, genellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha yüksektir. Ayrıca, sigara içenler de bu hastalığa yakalanma riski altındadır. Boğmaca hastalığına karşı aşı olmayan kişiler de risk altındadır. Ayrıca, okul, kreş ve toplu yaşam alanlarında bulunan kişilerde de hastalığın yayılma riski daha yüksektir.
- Çocuklar
- Yaşlılar
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
- Sigara içenler
- Aşı olmayanlar
- Okul, kreş ve toplu yaşam alanlarında bulunanlar
Tedavi Yöntemleri
Boğmaca hastalığı için tedavi yöntemleri arasında ilaç tedavisi ve destekleyici tedaviler yer alır. İlk olarak, doktorlar genellikle antibiyotik tedavisi yöntemini kullanarak hastalığın ilerlemesini durdururlar. Hastaya verilen antibiyotikler, bakterilerin büyümesini durdurarak hastanın iyileşmesini hızlandırır.İlaç tedavisi genellikle 2-3 hafta sürer.
Destekleyici tedaviler arasında oksijen tedavisi ve uygun bir beslenme programı yer alır. Oksijen terapisi, hastaların nefes alışını kolaylaştırarak son derece önemli bir destekleyici tedavi yöntemidir. Ayrıca, hastaların vücudunun ihtiyacı olan tüm besinleri karşılayacak şekilde özel bir beslenme programı oluşturulması, iyileşme sürecini destekleyecektir.
İlaç Tedavisi
Boğmaca hastalığının tedavi edilmesi, ilaç tedavisi ile gerçekleştirilir. İlaç tedavisi, hastalığın ilk aşamalarında verilirse daha etkili olur. Antibiyotikler, hastalığın neden olduğu bakteriyi öldürerek boğmaca hastalığını iyileştirmeye yardımcı olur. Doktorlar genellikle erken tedavi için makrolid ailesi antibiyotiklerini reçete ederler. Ancak, ilaçlara rağmen boğmaca belirtileri devam edebilir ve bu durumda diğer tedaviler de gerekli olabilir.
Destekleyici Tedaviler
Boğmaca hastalığında ilaç tedavisine ek olarak destekleyici tedaviler de uygulanır. Oksijen tedavisi hastanın solunumuna yardımcı olurken, uygun bir beslenme programı da hastanın vücut direncini arttırarak iyileşme sürecini hızlandırır. Ayrıca, hastanın belirtilerini hafifletmek için nebulizasyon adı verilen bir yöntem de kullanılabilir. Bu yöntemde, ilaçlar buhar halinde verilerek direkt olarak solunum yollarına etki ederler.
Oksijen Tedavisi
Boğmaca hastalığı tedavisi genellikle antibiyotik kullanılması ile gerçekleştirilir. Ancak hastalığın şiddetli seyrettiği durumlarda oksijen tedavisi uygulanabilir. Oksijen tedavisi, hastalığın neden olduğu nefes darlığı ve düşük oksijen seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olur.
Oksijen tedavisi genellikle hastaneye yatış gerektirir ve cerrahi bir işlem ile burun veya ağızdan yapılan bir tüp aracılığıyla oksijen verilir.
Bazı durumlarda hasta evde de oksijen tedavisi alabilir. Bu durumda hasta için özel bir oksijen ekipmanı alınır ve doktor tarafından belirlenen dozda oksijen takviyesi sağlanır.
Oksijen tedavisi ciddi boğmaca vakalarının tedavisinde önemli bir adım olabilir. Ancak, her hasta için uygun olmayabilir ve doktorun tavsiyesi ile uygulanması önemlidir.
Beslenme Tedavisi
Boğmaca hastalığına yakalanmış bireylerin sağlıklı bir şekilde iyileşebilmesi için beslenme tedavisi oldukça önemlidir. Hastalık, özellikle çocuklarda beslenme yetersizliğine neden olabilir. Bu yüzden, boğmaca hastalarına, bağışıklık sistemlerini güçlendirecek vitamin ve mineralleri içeren bir diyet hazırlanmalıdır.
Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllar ve protein içeren gıdaların tüketimi önerilir. Ayrıca, yağsız proteinler ve omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar da boğmaca hastalarının diyetinde yer almalıdır.
Beslenme tedavisi sırasında, hastaların bol su içmeleri gerektiği de unutulmamalıdır. Sıvı tüketimi, vücudun sıvı dengesini sağlamaya yardımcı olur ve böylece toksinlerin vücuttan atılmasını hızlandırır. Bu da hastalığın iyileşme sürecini hızlandırır.
